Biri size isminizle seslendiğinde, hemen o kisiyle göz teması kurarak, “efendim” , “merhaba” diyerek size seslenen kişiyi dinlemeye hazır olduğunuzu gösterirsiniz. Bu sizin çok ufak yaşlarda öğrendiğiniz bir davranıştır. Endişelenmeyin pati dostunuzdan “efendim” diyerek, sizi cevaplamasını beklemiyoruz. Tek isteğimiz o anda her ne yapıyorsa bırakması ve sizin gözlerinizin içine bakarak, sizi dinlediğini göstermesi.
İsim Eğitimi Neden Önemlidir?
Köpeğinizin ismini duyduğunda sizin gözlerinizin içine bakması onun, komut almaya hazır olduğunu gösterir. Ancak köpeğiniz komut almaya hazır olduktan sonra, ona “bırak” komutuyla sokakta bulduğu kemiği bıraktırabilir, “gel” komutuyla parkta kavgaya dönüşmekte olan oyundan onu yanınıza çağırabilirsiniz.
İsim eğitimi, vereceğiniz tüm eğitimlerin sağlıklı bir temele oturmasını sağlar ve onu olası tehlikelerden korumanızı sağlar.
Köpeğim normalde beni dinliyor ancak uzaktayken ya da başka kopeklerle birlikteyken dinlemiyor tarzındaki şikayetlerin nedenlerinden birisi aslında isim eğitiminin tam olarak verilmemiş olmasıdır.
Eğitime Ne Zaman Başlamalı?
İdeal olan köpeğiniz eve gelir gelmez, ona isim verdiğiniz anda eğitime başlamanızdır. Ancak bu uzun yıllardır sizinle yaşayan yaşlı köpeğinize isim eğitimi veremezsiniz demek degildir. Emin olun yaşlı kurt , bol ödüllü eğitimle yeni numaralar öğrenmekten keyif alacaktır.
İsim Eğitimi Nasıl Verilir?
Başlangıç Eğitimi
Köpeğinizin sakin ortamlarda ismini duyduğunda sizi dinlemeye hazır konuma gelmesini saglar. Başlangıç eğitimi için ideal süre köpeğin cinsine, yaşına ve daha önce aldığı eğitimlere bağlı olarak 1-3 haftadır.
Evde Eğitime Başlayın
Elinize onun en çok sevdiği ödül yiyeceğini alın. Avucunuzu kapatıp, elinizi köpeğinizin burnuna doğru yaklaştırın. Köpeğiniz elinizdeki mamayla ilgilenmeye başladığında, elinizi kendi burnunuzun üstüne, göz hizasına doğru kaldırın. Bu hareket köpeğinizin sizin gözlerinize bakmasını sağlar. Köpeğiniz sizin gözünüze baktığı anda hemen ona ödül mamasını verin.
Clicker kullanıyorsanız, bakış anını klik sesiyle işaretleyin ve hemen ardından ödül mamasını verin. Patiniz sizin yüzünüze bakmanın iyi bir şey oldugunu ve size baktığında istediğini alacağını anlayana kadar ( genelde 5-6 tekrarda anlarlar ) buna devam edin.
Köpeğiniz bakışla mama arasındaki bağlantıyı kurmaya başladığında, ismi eğitime eklemenin zamanı gelmiştir. Bu kez önce ismini soyleyin, mamayı yine burnunuzun üstüne götürün ve o size baktığı anda ödül verin. Bir zaman sonra siz daha mamayı burnunuza götürmeden, ismini duyduğu anda size bakmaya başlayacaktır. Bu noktaya geldiginizde, artık elinizi burun ve göz hizasına getirmenize gerek yoktur. Ödülün olduğu elinizi belinizin arkasına koyun, ismini soyleyin ve baktığı anda onu ödüllendirin.
Bu calışmayı gün içinde ne zaman vakit bulsanız tekrarlayın. Önceleri yüzünüze genel bakış atan dostunuz, nihayet direk gözlerinize bakmaya başladıysa doğru yolda ilerliyorsunuz demektir. Öylesine bakışları ödüllendirmeyi sonlandırın ve sadece dikkatle gözlerinize baktığı zamanlarda onu ödüllendirmeye geçin.
Normal eğitim seanslarının dışında, ne zaman ona iyi bir şey verecek olsanız ( mama, oyuncak, sevgi ), önce ismini soyleyin. Ancak size baktığında, güzel seylere ulaşsın. Bunu alışkanlık haline getirmek, her ismini söylediğinizde sizi dinlemek icin hazır bir köpeğe sahip olmanızda büyük önem taşır.
Dışarıda Eğitim
Köpeğiniz evde ismi her söylendiğinde size efendim bakışını vermeye başladıktan sonra aynı eğitimi dışarıda uygulayın. Başlangıçta çok fazla uyaranın olmadığı zamanları ve mekanları seçin. Parkın sakin olduğu zamanlar idealdir. Bırakın önce istediği herşeyi koklasın, oyun oynayıp enerjisini atsın. Yeterince yorulduğunda ve artık çevrede incelenecek heyecanlı bir şey kalmadığında size ve eğitime daha rahat konsantre olur.
Tıpkı evdeki çalışmada olduğu gibi köpeğinizin ismini söyleyin, göz kontağı kurduğunda ona ödül mamasını, oyuncağını verin.
Dışarıda eğitimde top, frizbi gibi oyunları kullanabilirsiniz. Özellikle yorulmasını bekleyecek kadar çok zamaniniz yoksa, oyunlar hem eğlenceli, hem öğretici araçlara dönüşebilir. Köpeğinize oyuncağını atmadan önce ismini söyleyin, sizi dinlediğini gösterecek şekilde baktığı anda ona oyuncağını atın.
İleri Eğitim
Köpeğiniz sakin ortamlarda, yapacak daha heyecanlı bir şey olmadığı zamanlarda, ismini duyunca size bakıyor. Şimdi sıra 2. aşamada. Burada amaç çevrede her ne olursa olsun, ismi söylendiğinde tüm dikkatiyle sizi dinlemesini sağlamak
Bu aşamayı başarıyla tamamlamak pati dostunuzla iletişiminizi ve uyumunuzu artırır. İleri eğitimin belli bir süresi yoktur, zaman icinde yaratıcılığınıza ve pati dostunuzun karakterine bağlı olarak sürekli geliştirilir.
Uyaranları Basitten Zora Doğru Artırın
İleri eğitimde, sakin ortama sürekli yeni uyaranlar ekleyerek, yavaş yavaş onun size bakma ve başka bir şey yapma arasındaki tercihi zorlaştırılır. En basit ve önemsiz uyaranlardan, onun en çok tepki gösterdiği uyaranlara doğru ilerlenir. Örneğin başta pati dostunuzun çok sevmediği bir yiyecekle dikkatini dağıtırken (Günlük maması, havuç, elma ) , en sevdiği yiyeceği ( kırmızı et, tavuk, peynir ) ödül olarak belirleriz. Burada köpeğiniz için seçim son derece basittir. Veterinerden ödü patlayan ve kaçmak icin çabalayan köpeğin, ismi söylendiğinde size bakarak otur komutunu dinlemese yönelik çalışmaya ise programın son aşamalarında geçilir. Çünkü böylesi bir calışma, ancak onun korkusunu yenmeye yönelik davranış değiştirme çalışmasında belli bir noktaya geldikten sonra yapılabilir.
Sunulan Ödül Her Zaman Uyarandan Daha Güçlü Olmalı
Ona sunacağınız ödül ilgisini çeken diğer uyarandan daha fazla tatmin vermiyorsa, tabii ki pati dostunuz size değil çevrede ilgisini çeken diğer şeye bakacaktır. İşte bu yüzden ortama yeni uyaranlar eklerken, buna karşılık sunacağınız ödülün pati dostunuzun gözündeki değerini doğru belirleyin.
Elinize onun oynayabileceği herhangi bir kutu, ip ya da sevdiği ama deli olmadığı bir oyuncak, yiyecek alın ve sallayarak dikkatini çekin. Köpeğiniz bu uyaranla ilgilenirken ismini soyleyin. Elinizde salladığınız şeye değil, sizin gözünüze baktığı anda, onu en sevdiği yiyecekle oyuncakla ödüllendirin. Köpeğiniz size baktığında, gelecek şeyin ilgilendiği diğer oyuncak ya da yiyecekten daha değerli olacağını anlamalı. Tıpkı havuç gösterip, et verme örneğinde olduğu gibi.
Tepki gösterdiği ya da obsesif derecede tutkun olduğu uyaranları eğitimin en son aşamalarında ekleyin.
Yaratıcı Olun ve Eğitimi Onun Karakterine Göre Planlayın
Köpeğinizin karakterini baz alarak, farklı uyaranlar eklerken, yaratıcılığınızı konuşturun. Birlikte geçirdiğiniz her an aynı zamanda bir eğitim oyununa dönüşebilir.
Benim kendi çalışmalarımda uyguladığım yöntemlerden bazıları şöyle:
- İsmini söylerken, aynı anda arkanızı dönün, ancak sizin döndüğünüz tarafa gelerek gözünüzün içine baktığında ödül verin. Eğitim ilerledikçe bunu koşmaca kovalamaca oyununa çevirin. İsmini söylerken koşmaya başlayın, siz koşarken yanınızda koşarak, ya da önünüze geçerek size bakmasını sağlayın.
- İsmini söylerken diğer elinizle dikkatini dağıtacak hareketler yapın ve elinizle kolunuzla yaptığınız hareketlere değil, size baktığında ödül verin.
- Köpeğiniz mamasını yerken onu ismiyle çağırın ve size baktığında ona mamasından çok daha lezzetli bir parca et verin.
- Köpeğiniz bir başka köpekle oyun oynarken, oyunun sonlarına doğru sıkıldığını anladığınızda ismiyle çağırın, baktığı anda onu ödüllendirip sonra oyuna dönmesine izin verin ya da onunla kovalamaca oynamak gibi yeni ve daha heyecanlı bir oyun başlatın. Oyun sonunda çağırmakta başarılı olduğunuzda oyunun farklı bölümlerinde onu çağırma çalışmasına geçin. En sonunda oyunun en heyacanlı yerinde bile ismini duyunca komut almaya hazır halde size bakacaktır.
- Evde misafirler onunla ilgilenirken, arkadaşlarınızdan biri ya da siz pati dostunuzun çevresinde dans ederken isim çalışmalarını yapın. Çalışmaları istediğiniz gibi renklendirip, şekillendirebilirsiniz.
Başarılı Olmak İçin İpuçları ve Yapılmaması Gerekenler
- İsmini sadece ona istediği bir şeyi vereceğiniz zamanlarda, eğitim sırasında ve dinleyeceğinden emin olduğunuz olumlu komutlarla kullanın. Ödüllendiremeyeceğiniz zamanlarda mecbur kalmadıkça adını kullanmayın.
- Arkadaşlarınızla sohbet sırasında bile yanlışlıkla ismini söylerseniz ve “efendim” bakisini alırsanız hemen ödül verin. Ödüllendirmediğiniz takdirde bir süre sonra köpeğinizinin ismini çağırmanız onun icin fon sesinden öteye geçmez. Sizi dinlemez.
- Pati dostunuz için ismin fon sesine dönüşmemesi için benim çözümüm lakap kullanmak. Eğitim sırasında, istedikleri bir şeye sahip olacaklarında ve komut verdiğim zamanlarda adları Jim ve çArşı. Bunun dışındaki tüm zamanlarda onların adı Düdüüüü ve Düdettt 🙂
- Eğitimde bir adımda tam başarı sağlanmadan, sonraki adıma geçmeyin. Örneğin evde sakin ortamda %100 basari sağlanmadan dışarıda eğitim aşamasına geçmeyin.
- İsim eğitiminin aşamalarıyla uyumlu olarak, bildiği olumlu komutlarda mutlaka önce ismini kullanın. Gel komutunu biliyorsa önce adını söyleyin, o size bakarken gel komutunu verin. İsim çalışmasını henüz dışarıda yapmaya başlamadıysanız, gel komutunu sadece evde adıyla birlikte kullanın.
- Bekle, kal gibi olumsuz komutları asla köpeğinizin adıyla birlikte kullanmayın.
- Hayır bir komut değildir, azarlamak ise zarardan başka bir şey getirmez. Buna rağmen pek çok insan köpeklerine hayır demekte ve azarlamaktalar. Bunları köpeğin ismini kullanarak yapmak ise sorunların daha çok artmasına ve gelecekte sizi dinlemeyen bir köpek sahibi olmanıza neden olur.
benim bir kurt köpeğim var 1 yaşında. hiç eğitim vermedim ismide efe. ismini iyi biliyor. çağırdığım zaman hemen bakıyor ve benden talimat bekliyor. Efe nin korktuğu bir kişi var. onu gördüğü zaman panik içerisinde kaçarak yuvasına giriyor, ve bulunduğu ortamdan kaçarak uzaklaşıyor. yuvaya girdiyse bağlamana gerek yok, o arkadaş görevden gidine kadar kulubesinde kalıyor. geçenlerde çalıştığım işyerinin bahçesinde arkadaşlarla birlikte sohbet ediyorduk. Efe yanımıza geldi ve bizi koklamaya ve üstümüze atlamaya başladı. bizimle oyun oynamak veya birşeyler anlatmak istiyordu. bizimde sohbetimiz güzel olduğu için efe, ye git oğlum hadi sen dolaş dedim, ancak dinlemiyor ben sahibi olduğum için yanımdan ayrılmıyordu. ne yaptımsa uzaklaştıramadım yanımızdan. birden aklıma efenin uzaklaşması için, en korktuğu kişi olan zekeriya abi aklıma geldi. zekeriya abi yanımızda yoktu. Efe’ye “kaç oğlum zekeriya abi geliyor” dedim ve panik halinde sağına soluna bakarak kulübesine girdi ve çıkmadı” bu hareketimi ertesi gün başka bir kişi yanımdaykende denedim. yine kaçarak ve panik halinde yuvasına girdi ve çıkmadı. ne zaman zekeriya abinin olmadığını anladığı zaman çıktı ve dolaşmaya başladı. bu köpeğimin hareketi normalmidir. köpek bir başkasının ismini bilebilir mi, bu konuda bilgisi olandan açıklamalar bekliyorum. ben hiç köpeğime eğitim vermedim, vermemde imkansız çünkü bir kamu kurumunda çalışıyorum. efede kamu köpeği diyebiliriz, çünkü kamu kurumunun bekçisi niteliğinde. işe gittiğim zaman yemeğini veriyorum, düzgün bir şekilde bile ilgilenmiyorum. şunu da söylemek istiyorum. kamu binasının bahçesinde iki tane de sokak köpeği var. aynı zamanda onlarada bakıyorum, bakmaz isem vicdanen rahatsız oluyorum. onlara söylüyorum, kaçın zekeriya abi geliyor diye, ama hiç biri tınlamıyor, anlamıyor bile. açıklamalar bekliyorum sizlerden